Ανεξάρτητα αν αυτή η γνώση χρησιμοποιείται πρακτικά, είναι δεδομένο ότι το καλλιτεχνικό στοιχείο είναι απαραίτητο στην ανάπτυξη του παιδιού, όχι βέβαια με την έννοια της τέχνης αλλά με εκείνη της γνωστικής θεωρίας. Η τέχνη προσφέρει στο παιδί νοητικά σχήματα που δεν υπάρχουν στο φυσικό του περιβάλλον. Η μη άμεση πρόσβαση σε αυτά έχει την τάση να παράγει μια ανώνυμη μάζα δίχως ιδιαιτερότητες. Ενώ η τέχνη δίνει έμφαση σε ό,τι είναι διαφορετικό διότι παράγει δημιουργικότητα και εμπλουτίζει το άυλο του πολιτισμού. Εφόσον αποδεχτούμε ότι η τέχνη είναι σημαντική και ότι η πρόσβαση σε αυτή είναι αναγκαία, πρέπει να αναλύσουμε τη φύση της διότι δεν έχει το ίδιο ύφος σε όλες τις τέχνες. Η μουσική δίνει έμφαση στην ερμηνεία την τεχνική που είναι σχεδόν ανύπαρκτη στα εικαστικά. Η εκτέλεση της μουσικής a posteriori της δημιουργίας του έργου δίνει τη δυνατότητα της ανάλυσης της ερμηνείας πράγμα που δεν προσφέρει η απλή συνάντηση με έργα τέχνης. Είναι σίγουρο ότι το θέαμα των πινάκων είναι απαραίτητο για να κατανοήσουν πρακτικά τα παιδιά την εμβέλεια του έργου. Δεν αρκεί η φωτογραφία, η εικόνα του βιβλίου. Οι διαστάσεις του έργου είναι σημαντικές. Άρα είναι πάρα πολύ καλό να πηγαίνουμε με τα παιδιά στα διάφορα μουσεία που εκθέτουν και τα κλασικά και τα σύγχρονα έργα. Πρέπει όμως και να τα ακολουθούμε όπως ο Μέντορας τον Τηλέμαχο αλλιώς κοιτάζουν μόνο την επιφάνεια και δεν αγγίζουν το βάθος του νοήματος, συνεπώς δεν βλέπουν αφού βλέπουμε μόνο ό,τι καταλαβαίνουμε. Χρειάζεται εξάσκηση και το μάτι και ο νους. Τα πιο πολλά χρώματα του έργου είναι αόρατα. |